Avrupa Birliği (AB), Nijer’deki askeri darbenin ardından oluşturulan yönetimi tanımayacağını, bu ülkeye yönelik yardımı ve işbirliğini askıya aldığını açıkladı.
AB Dış İlişkiler ve Güvenlik Politikası Yüksek Temsilcisi Josep Borrell, Nijer’deki askeri darbeyle ilgili açıklamasında, darbenin ardından değişen yönetimi tanımadıklarını ve tanımayacaklarını bildirdi.
Cumhurbaşkanı Muhammed Bazum’un demokratik şekilde seçildiğini, Nijer’in tek meşru yöneticisi olduğunu vurgulayan Borrell, darbeci askerlere Bazum’u derhal ve şartsız serbest bırakma çağrısında bulundu.
Borrell, Nijer’de anayasal düzenin yeniden tesisi için çalışmaya devam edeceklerini, ülkenin kurumlarının bütünlüğüne yönelik saldırının AB-Nijer ilişkileri için sonuçları olacağını belirterek, “Bu çerçevede bütçe desteğinin derhal kesilmesine ek olarak, güvenlik alanındaki tüm işbirliği süresiz olarak askıya alınmıştır.” ifadesini kullandı.
AB ne kadar yardım yapmayı planlıyordu?
AB resmi sitesindeki verilere göre Brüksel,2021-2024 yılları arasında Nijer’de yönetime, eğitimi ve sürdürülebilir büyümeyi iyileştirmek için bütçesinden 503 milyon euro ayırdı.
Batı ve bölge ülkeleri darbeye karşı tavır aldı
Bu arada Cumhurbaşkanı Muhammed Bazum’u deviren ve kendilerine “Vatanı Koruma Ulusal Konseyi (CNSP)” adını veren askeri cuntaya karşı Fransa, Amerika Birleşik Devletleri (ABD), AB, Afrika Birliği (AfB) ve Batı Afrika Devletleri Ekonomik Topluluğu (ECOWAS) yoğun diplomasi trafiği yürütüyor.
AfB Güvenlik ve Barış Konsey’inden yapılan açıklamada, darbeci askerlere derhal kışlalarına dönme çağrısı yapıldı ve ülkedeki anayasal düzenin yeniden tesis edilmesi için 15 gün süre tanındı.
ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken da Twitter’dan, Cumhurbaşkanı Bazum ve bir önceki Cumhurbaşkanı Mahamadou Issoufou ile görüştüğünü ve Bazum’a desteğini yinelediklerini belirtti.
Dışişleri Bakanı Blinken, “Birkaç kişinin eylemleri, Nijer halkının faydalandığı yüz milyonlarca dolarlık ABD yardımlarını riske atıyor.” ifadesini kullandı.
Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron da bugün Nijer’deki gelişmeleri ele almak için Savunma ve Ulusal Güvenlik Konseyini toplayacak.
ECOWAS da yarın Nijerya’nın başkenti Abuja’da olağanüstü bir zirve düzenleyecek.
Zirvede, darbe karşıtlığıyla bilinen ECOWAS Dönem Başkanı olan Nijerya Devlet Başkanı Bola Ahmed Tinubu’nun ciddi adımlar atması bekleniyor.
Batının Sahel’deki yegane müttefiki
Batı Afrika’da 2020’den bu yana gerçekleşen 5 askeri darbeyi kınamakla yetinen Batılı müttefikler, Nijer’deki darbeyi tersine döndürmenin yollarını arıyor.
Batının Sahel bölgesindeki tek müttefiki olan Nijer’de ABD’nin bin, Fransa’nın da bin 500 askeri bulunuyor.
Mali ve Burkina Faso’daki darbeler nedeniyle bu ülkelerdeki askeri gücünü çekmek zorunda kalan Fransa için Nijer, Sahel’deki “tek dost” olarak değerlendiriliyor.
ABD’nin de Agadez kenti yakınlarında “Niger Air Base 201” isimli bir insansız hava aracı üssü bulunuyor.
İnşaatı ve finansmanı ABD’ye, mülkiyeti ise Nijer ordusuna ait üs, yüksek teknolojili uydu iletişim sistemleriyle 2019’dan bu yana hizmet veriyor.
Öte yandan 26 Temmuz’dan beri alıkonulan Bazum’un ailesiyle şahsi konutunda tutulduğu ve telefon görüşmesi yapmasına izin verildiği öğrenildi.
Nijer’deki darbe nasıl gerçekleşti?
Nijer’de 26 Temmuz’da Cumhurbaşkanlığı Muhafız Alayına bağlı unsurlar, Cumhurbaşkanı Muhammed Bazum’u alıkoymuş, akşam ise televizyondan darbe bildirisi okuyarak yönetime el koyduğunu duyurmuştu.
Silahlı Kuvvetler de “Güvenlik güçlerinin farklı unsurları arasında kan dökülmesinin önüne geçmek, Cumhurbaşkanı Bazum ve ailesinin fiziksel bütünlüğünü korumak için” darbeyi desteklediğini açıklamıştı.
Darbenin arkasında, yaklaşık 10 yıldır Cumhurbaşkanı Muhafız Alayı Komutanı olarak görev yapan General Omar Tchiani’nin olduğu ortaya çıkmıştı.
Tchiani, askeri darbe sonrası geçiş hükümetinin başına geçtiğini açıklamıştı.
Bir önceki Cumhurbaşkanı Mahamadou Issoufou’nin “sırdaşı” olarak bilinen 62 yaşındaki Tchiani, yaklaşık 10 yıldır Cumhurbaşkanlığı Muhafız Alayı Komutanı olarak görev yapıyordu.
Tchiani, Issoufou’nun görevi 2021’deki seçimlerde Bazum’a bırakmasının ardından da koltuğunu korumayı başarmıştı.
